SLAP-laesies: Een complexe oorzaak van schouderpijn bij atleten

Schouderpijn en instabiliteit komen veel voor bij sporters, vooral bij wie vaak bovenhandse bewegingen maakt. Eén van de vaak gemiste oorzaken van deze klachten is een SLAP-laesie – een letsel aan de bovenrand van het labrum in het schoudergewricht. Deze aandoening vraagt om een zorgvuldige diagnose en op maat gemaakte behandeling. In deze blog nemen we je mee in de wereld van SLAP-laesies: van oorzaak tot behandeling.

SLAP-letsel, een veelvoorkomende schouderblessure, kan een aanzienlijke impact hebben op je dagelijkse activiteiten en sportprestaties. Het acroniem staat voor Superior Labrum Anterior to Posterior, wat verwijst naar schade aan het labrum — het kraakbeen in je schouder. Deze blessure ontstaat vaak door overmatig gebruik, blessures of zelfs verkeerd gebruik tijdens sportactiviteiten. Herkenning van de symptomen, zoals pijn bij beweging, zwakte en beperkte mobiliteit, is essentieel voor een tijdige diagnose. In dit artikel bespreken we de belangrijkste oorzaken van SLAP-letsel, de symptomen die je niet mag negeren en de meest effectieve behandelstrategieën om een snel herstel te bevorderen. Of je nu een atleet bent of gewoon je dagelijkse activiteiten zonder pijn wilt uitvoeren, deze gids biedt waardevolle inzichten en praktische tips om weer op de been te komen. Laat je niet hinderen door SLAP-letsel; ontdek hoe je jouw schouder weer in topconditie krijgt!

‍

Wat is een SLAP-laesie?

SLAP staat voor Superior Labral Anterior to Posterior. Het is een scheur of afwijking in het superieure labrum, het kraakbeenachtige randje van de schouderkom. Deze laesie ontstaat typisch bij de aanhechting van de lange pees van de biceps (caput longum) op het labrum en kan zich uitbreiden naar voren (anterieur), naar achteren (posterieur) of zelfs naar andere schouderstructuren.

Hoe vaak komt het voor?

De arthroscopische prevalentie van SLAP-laesies bij mensen met schouderpijn varieert tussen de 3,9% en 11,8%. Het komt dus geregeld voor bij mensen die langdurig of herhaaldelijk last hebben van schouderklachten.

Oorzaken: sport of trauma

SLAP-laesies ontstaan meestal bij mensen die herhaaldelijk kracht zetten met hun arm boven het hoofd – denk aan baseball pitchers, zwemmers, volleyballers of tennissers. Chronische overbelasting speelt hierbij een rol. Maar ook een acute gebeurtenis kan de boosdoener zijn, zoals:

• Een val op een uitgestrekte arm
• Een plotselinge ruk aan de arm
• Een schouderluxatie

SLAP-laesies komen vaak voor op de 1-uurpositie van de schouderkom (glenoïd), precies waar de bicepspees aanhecht.

Soorten SLAP-laesies

In de literatuur worden tien verschillende typen SLAP-laesies onderscheiden (Type I t/m X), afhankelijk van de locatie, uitgebreidheid en betrokken structuren. Deze indeling helpt bij het kiezen van de juiste behandeling.

Voorbeelden:

• Type I: Degeneratieve fraying van het labrum
• Type II: Instabiele aanhechting van bicepspees
• Type III: Bucket-handle scheur van het labrum
• Type IV: Bucket-handle scheur + bicepspees betrokken
  (en zo verder tot type X)

Diagnostiek: vaak lastig, maar essentieel

Het klinisch vaststellen van een SLAP-laesie is lastig, want de symptomen overlappen vaak met andere schouderaandoeningen. Daarom zijn MRI en MR-artrografie essentieel. Deze beeldvorming geeft inzicht in:

• Vorm en toestand van het labrum
• Aanhaakpunt van de bicepspees
• Glenohumerale ligamenten
• Rotatorenmanchet en omliggende weefsels

Een SLAP-laesie komt vaak niet alleen: in 29–45% van de gevallen is er ook sprake van een (partiële) rotatorcuffscheur, vaak van de supraspinatus, infraspinatus of subscapularis. Ook kunnen er botafwijkingen zijn zoals:

• Hill-Sachs-defect
• Bankart-laesie
• Sclerose, cystes of beenmergoedeem in het glenoïd of de humeruskop

Symptomen

• Pijn bij bovenhandse bewegingen
• "Klik" of instabiel gevoel in de schouder
• Verminderde kracht bij duw- of gooi-bewegingen
• Soms uitstralende pijn in de bovenarm

Behandeling: conservatief of chirurgisch?

De eerste stap is meestal conservatief, met:

• Rust en aanpassing van activiteiten
• NSAID’s (ontstekingsremmers)
• Fysiotherapie gericht op capsulaire stretching en spierversterking

Helaas reageert een groot deel van de patiënten – vooral bij type II en hoger – niet voldoende op deze behandeling, zeker als er ook rotatorcuffletsels of instabiliteit aanwezig is.

Chirurgische opties per type

• Type I: Debridement
• Type II: Reconstructie van labrum + bicepspees
• Type III: Excisie van het bucket-handle fragment
• Type IV: Excisie + bicepspeesherstel
• Type V-VI: Labrumherstel + biceps-tenodese
• Type VII-VIII: Reconstructie van ligamenten en kapsel
• Type IX-X: Stabilisatie en labrumherstel

De keuze voor de operatie hangt af van factoren als leeftijd, sportactiviteit, ernst van de klachten en aanwezigheid van andere letsels.

Prognose

De prognose verschilt per type laesie. Type I en milde letsels kunnen goed reageren op conservatieve therapie. Meer uitgebreide SLAP-laesies (type II-IV en hoger) hebben vaker een chirurgische aanpak nodig. Na een succesvolle operatie en revalidatie kan de patiënt vaak weer terugkeren naar zijn of haar oude sportniveau.

Wat is SLAP-letsel?

SLAP-letsel staat voor Superior Labrum Anterior to Posterior letsel en verwijst naar een scheur in het bovenste gedeelte van het labrum, een ring van kraakbeen die de schouderkom omringt. Het labrum helpt de schouderkop op zijn plaats te houden, waardoor stabiliteit en soepele bewegingen mogelijk zijn. Wanneer het labrum beschadigd raakt, kan dit leiden tot pijn, instabiliteit en een beperking van de schouderfunctie. SLAP-letsel is een veelvoorkomende blessure bij atleten, vooral diegenen die sporten beoefenen waarbij herhaalde bovenhandse bewegingen nodig zijn, zoals honkbal, tennis en zwemmen.

Het labrum kan op verschillende manieren scheuren, variërend van kleine scheurtjes tot volledige afscheuringen. De mate van letsel kan variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de kracht en richting van de belasting die op de schouder wordt uitgeoefend. Een SLAP-letsel kan ook gepaard gaan met andere schouderproblemen, zoals rotator cuff scheuren of schouderinstabiliteit, wat de ernst en complexiteit van de blessure kan vergroten.

SLAP-laesies worden vaak geclassificeerd in vier typen, afhankelijk van de locatie en omvang van de scheur. Type I laesies zijn kleine scheurtjes in het labrum zonder verplaatsing, terwijl type II laesies de meest voorkomende zijn en gekenmerkt worden door een scheur en verplaatsing van het labrum. Type III laesies omvatten een emmersteel scheur, waarbij een deel van het labrum loskomt, en type IV laesies omvatten zowel een emmersteel scheur als een scheur in de bicepspees. Elk type vereist een specifieke benadering voor diagnose en behandeling.

Oorzaken van SLAP-letsel

SLAP-letsel kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, vaak door een combinatie van acute trauma en chronische overbelasting. Een veelvoorkomende oorzaak is een plotselinge, krachtige beweging van de schouder, zoals een val op een uitgestrekte arm of een directe slag tegen de schouder. Deze acute traumatische gebeurtenissen kunnen het labrum abrupt scheuren, wat onmiddellijke pijn en bewegingsbeperking veroorzaakt. Atleten die betrokken zijn bij contactsporten of sporten met een hoog risico op vallen, zoals skiën en mountainbiken, lopen een verhoogd risico op dit type letsel.

Naast acute trauma kan SLAP-letsel ook ontstaan door herhaalde microtrauma's als gevolg van overmatig gebruik van de schouder. Bovenhandse bewegingen, zoals werpen, serveren of zwemmen, kunnen na verloop van tijd leiden tot slijtage van het labrum. Deze repetitieve bewegingen veroorzaken een constante trekkracht op de bicepspees en het labrum, wat uiteindelijk kan resulteren in een scheur. Atleten die niet voldoende rust nemen of niet de juiste techniek gebruiken, lopen een groter risico op het ontwikkelen van een SLAP-laesie door overbelasting.

Een andere belangrijke oorzaak van SLAP-letsel is leeftijdsgebonden degeneratie. Naarmate mensen ouder worden, verliest het labrum zijn elasticiteit en wordt het vatbaarder voor scheuren. Dit degeneratieve proces kan worden versneld door een verminderde bloedtoevoer naar het kraakbeen, wat de genezing vertraagt en de kans op letsel vergroot. Mensen boven de 40 jaar hebben een grotere kans op het ontwikkelen van SLAP-letsel als gevolg van natuurlijke slijtage en degeneratie van het kraakbeen.

Symptomen van SLAP-letsel

De symptomen van SLAP-letsel kunnen variëren, afhankelijk van de ernst en locatie van de scheur. Een van de meest voorkomende symptomen is pijn in de schouder, vooral bij bovenhandse bewegingen zoals werpen of tillen. Deze pijn kan geleidelijk ontstaan en verergeren bij inspanning, of plotseling en scherp zijn na een traumatische gebeurtenis. De pijn is vaak gelokaliseerd aan de voorkant of bovenkant van de schouder en kan uitstralen naar de bovenarm.

Naast pijn kunnen mensen met SLAP-letsel ook een gevoel van instabiliteit of zwakte in de schouder ervaren. Dit kan het moeilijk maken om dagelijkse activiteiten uit te voeren, zoals het optillen van voorwerpen boven het hoofd of het dragen van zware tassen. De schouder kan ook een knappend of klikkend geluid maken bij beweging, wat een teken kan zijn van een labrumscheur.

Beperkte mobiliteit is een ander veelvoorkomend symptoom van SLAP-letsel. Mensen kunnen moeite hebben om hun arm volledig te strekken of te draaien, wat de algehele functionaliteit van de schouder beïnvloedt. Dit kan vooral problematisch zijn voor atleten die afhankelijk zijn van een volledige bewegingsvrijheid voor hun sport. In sommige gevallen kan de schouder ook gezwollen of stijf aanvoelen, wat verdere beperkingen veroorzaakt.

Diagnostische methoden voor SLAP-letsel

Een nauwkeurige diagnose van SLAP-letsel begint met een grondige evaluatie door een arts of specialist. De arts zal een gedetailleerde medische geschiedenis afnemen en vragen stellen over de aard van de pijn, het ontstaan van de symptomen en eventuele eerdere schouderblessures. Dit helpt om andere mogelijke oorzaken van schouderpijn uit te sluiten en een beter inzicht te krijgen in de mogelijke aanwezigheid van een SLAP-laesie.

Fysieke onderzoeken zijn een cruciaal onderdeel van de diagnose. De arts zal verschillende tests uitvoeren om de stabiliteit van de schouder en de mate van bewegingsbeperking te beoordelen. Dit kan onder meer het uitvoeren van specifieke bewegingen en het testen van de kracht en flexibiliteit van de schouder omvatten. Een van de meest voorkomende tests voor SLAP-letsel is de O'Brien-test, waarbij de arm in verschillende posities wordt geplaatst om te zien of dit pijn veroorzaakt.

Beeldvormende technieken, zoals röntgenfoto's en MRI-scans, worden vaak gebruikt om de diagnose te bevestigen. Röntgenfoto's kunnen helpen om botafwijkingen uit te sluiten, terwijl MRI-scans gedetailleerde beelden van de zachte weefsels in de schouder kunnen geven. Een MRI met contrastmiddel, ook wel een arthrogram genoemd, kan bijzonder nuttig zijn voor het visualiseren van scheuren in het labrum. Deze technieken kunnen helpen om de exacte locatie en omvang van de scheur te bepalen, wat essentieel is voor het plannen van de behandeling.

Conservatieve behandelingsopties

Conservatieve behandelingsopties voor SLAP-letsel zijn vaak de eerste stap in het herstelproces en omvatten niet-chirurgische benaderingen om pijn te verminderen en de functie van de schouder te verbeteren. Een van de belangrijkste componenten van conservatieve behandeling is rust. Het vermijden van activiteiten die de schouder belasten, kan helpen om ontstekingen te verminderen en het genezingsproces te bevorderen. Dit kan betekenen dat je tijdelijk moet stoppen met sporten of andere activiteiten die je schouder belasten.

Fysiotherapie speelt een cruciale rol bij de conservatieve behandeling van SLAP-letsel. Een fysiotherapeut kan een gepersonaliseerd oefenprogramma ontwikkelen dat gericht is op het verbeteren van de kracht, flexibiliteit en stabiliteit van de schouder. Oefeningen kunnen onder meer rekoefeningen, versterkende oefeningen en proprioceptieve training omvatten. Het doel is om de spieren rond de schouder te versterken en de schouderfunctie te verbeteren zonder de blessure te verergeren.

Medicatie kan ook worden voorgeschreven om de symptomen van SLAP-letsel te beheersen. Pijnstillers zoals paracetamol of ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen kunnen helpen om pijn en zwelling te verminderen. In sommige gevallen kan een arts corticosteroïde-injecties aanbevelen om ontstekingen in het schoudergewricht te verminderen. Deze injecties kunnen tijdelijke verlichting bieden, maar mogen niet als een langdurige oplossing worden beschouwd.

Chirurgische behandelingsopties

Wanneer conservatieve behandelingen niet effectief blijken te zijn, kan chirurgische interventie nodig zijn om SLAP-letsel te herstellen. Er zijn verschillende chirurgische technieken die kunnen worden gebruikt, afhankelijk van de aard en ernst van de scheur. Een van de meest voorkomende procedures is arthroscopische SLAP-reparatie, waarbij kleine incisies worden gemaakt en een arthroscoop (een dunne, flexibele buis met een camera) wordt gebruikt om de binnenkant van de schouder te visualiseren. De chirurg kan vervolgens het gescheurde labrum hechten en de bicepspees opnieuw bevestigen.

Een andere chirurgische optie is de biceps tenodese, waarbij de bicepspees wordt losgemaakt van het labrum en vervolgens op een andere plaats op het opperarmbeen wordt bevestigd. Deze procedure kan helpen om de spanning op het labrum te verminderen en de pijn te verlichten. Biceps tenodese wordt vaak aanbevolen voor oudere patiënten of voor degenen die ook last hebben van degeneratieve veranderingen in de schouder.

In sommige gevallen kan een meer uitgebreide chirurgische ingreep nodig zijn, zoals een open schouderoperatie. Dit type operatie wordt meestal gereserveerd voor ernstige of complexe SLAP-laesies die niet met arthroscopische technieken kunnen worden gerepareerd. Open schouderoperaties zijn invasiever en vereisen een langere hersteltijd, maar kunnen noodzakelijk zijn om een volledig herstel te bereiken.

Revalidatie en herstelproces

Het revalidatie- en herstelproces na SLAP-letsel, of dit nu conservatief of operatief is behandeld, is cruciaal voor het herstel van de schouderfunctie en het voorkomen van toekomstige blessures. Het herstelproces begint vaak met een periode van immobilisatie, vooral na een operatie. Dit helpt om de schouder te beschermen en de genezing van het labrum te bevorderen. Gedurende deze tijd kan het dragen van een schouderbrace of sling worden aanbevolen om de schouder te ondersteunen.

Fysiotherapie is een essentieel onderdeel van het revalidatieproces en begint meestal met zachte bewegings- en rekoefeningen om de mobiliteit te verbeteren zonder de schouder te belasten. Naarmate de genezing vordert, zullen de oefeningen geleidelijk worden uitgebreid om de kracht en stabiliteit van de schouder te vergroten. Proprioceptieve training, die gericht is op het verbeteren van de coördinatie en balans van de schouder, kan ook een belangrijk onderdeel van het revalidatieprogramma zijn.

Het herstelproces kan enkele maanden tot een jaar duren, afhankelijk van de ernst van het letsel en de gekozen behandelingsmethode. Het is belangrijk om geduldig en consistent te zijn met revalidatieoefeningen en de adviezen van de arts en fysiotherapeut op te volgen. Terugkeren naar sport of zware activiteiten moet geleidelijk gebeuren om te voorkomen dat het letsel opnieuw optreedt. Het is ook belangrijk om eventuele signalen van pijn of ongemak serieus te nemen en indien nodig medische hulp te zoeken.

Preventieve maatregelen tegen SLAP-letsel

Preventie van SLAP-letsel is essentieel, vooral voor atleten en mensen die regelmatig bovenhandse bewegingen maken. Een van de belangrijkste preventieve maatregelen is het uitvoeren van een goed opgewarmd en rekoefeningen voordat je begint met fysieke activiteit. Dit helpt om de spieren en pezen rond de schouder los te maken en de kans op blessures te verminderen. Specifieke schouderversterkende oefeningen kunnen ook helpen om de stabiliteit en kracht van de schouder te verbeteren.

Het aanleren en behouden van de juiste techniek bij sporten en fysieke activiteiten is cruciaal om SLAP-letsel te voorkomen. Coaches en trainers kunnen atleten helpen om hun techniek te verbeteren en ervoor te zorgen dat ze de juiste bewegingen maken. Dit kan helpen om de belasting op de schouder te verminderen en het risico op overbelasting en letsel te verkleinen. Het is ook belangrijk om voldoende rust te nemen tussen trainingen en wedstrijden om de schouder de tijd te geven om te herstellen.

Het dragen van beschermende uitrusting, zoals schouderbraces of pads, kan ook helpen om SLAP-letsel te voorkomen, vooral bij contactsporten. Deze uitrusting biedt extra ondersteuning en bescherming voor de schouder, wat kan helpen om de impact van vallen of stoten te verminderen. Het is ook belangrijk om naar je lichaam te luisteren en eventuele signalen van pijn of ongemak serieus te nemen. Vroegtijdige interventie en behandeling kunnen helpen om ernstige blessures te voorkomen.

Wanneer een specialist raadplegen?

Het is belangrijk om een specialist te raadplegen als je symptomen van SLAP-letsel ervaart, vooral als de pijn aanhoudt of verergert ondanks rust en zelfzorgmaatregelen. Een specialist, zoals een orthopedisch chirurg of sportarts, kan een grondige evaluatie uitvoeren en de juiste diagnose stellen. Tijdige medische interventie kan helpen om de ernst van het letsel te bepalen en een effectief behandelplan op te stellen.

Als je betrokken bent bij sporten of activiteiten die je schouder zwaar belasten, is het raadzaam om regelmatig preventieve screenings en evaluaties te ondergaan. Dit kan helpen om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen voordat ze ernstig worden. Een specialist kan ook advies geven over preventieve maatregelen en oefeningen om je schouder gezond te houden.

Bij twijfel is het altijd beter om medisch advies in te winnen. Een specialist kan je helpen om de beste behandelingsopties te begrijpen en je begeleiden door het herstelproces. Dit kan het verschil maken tussen een snel herstel en langdurige problemen met je schouder. Het negeren van symptomen of het uitstellen van behandeling kan leiden tot complicaties en een langere hersteltijd.

Samenvatting van belangrijke punten

SLAP-letsel is een veelvoorkomende schouderblessure die aanzienlijke hinder kan veroorzaken in dagelijkse activiteiten en sportprestaties. Het is belangrijk om de oorzaken en symptomen van SLAP-letsel te begrijpen om tijdig een diagnose te kunnen stellen en de juiste behandeling te krijgen. Oorzaken kunnen variëren van acute trauma's tot chronische overbelasting en leeftijdsgebonden degeneratie. Symptomen zoals pijn, zwakte en beperkte mobiliteit mogen niet worden genegeerd.

Diagnostische methoden zoals fysieke onderzoeken en beeldvormende technieken zijn essentieel om de exacte aard van het letsel te bepalen. Conservatieve behandelingsopties, zoals rust, fysiotherapie en medicatie, kunnen effectief zijn voor milde tot matige gevallen, terwijl chirurgische interventie noodzakelijk kan zijn voor ernstigere letsels. Het revalidatie- en herstelproces is cruciaal en kan enkele maanden duren, waarbij fysiotherapie een sleutelrol speelt.

Preventieve maatregelen, zoals het uitvoeren van opwarm- en rekoefeningen, het aanleren van de juiste techniek en het dragen van beschermende uitrusting, kunnen helpen om SLAP-letsel te voorkomen. Het is belangrijk om een specialist te raadplegen bij aanhoudende symptomen of pijn om een effectieve behandeling te krijgen. Door deze inzichten en praktische tips te volgen, kun je de kans op SLAP-letsel verminderen en je schouder in optimale conditie houden.

Conclusie

SLAP-laesies vormen een belangrijke maar vaak onderschatte oorzaak van schouderpijn, vooral bij sporters die hun armen intensief gebruiken. Tijdige herkenning en gerichte diagnostiek zijn cruciaal om blijvende schouderproblemen te voorkomen. Een goed doordachte combinatie van beeldvorming, therapie en – indien nodig – operatief herstel zorgt voor de beste kans op volledig herstel.